Wielu z nas mieszka w blokach spółdzielczych. Są trzy podstawowe tytułu do zajmowania lokalu: spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego oraz własność, nazywana często odrębną własnością.
Małżonkowie, którzy pozostają w kryzysie, a dotychczas nie przekształcili lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność, na ogół tego nie robią aby nie podnosić wartości lokalu do spłaty w podziale majątku.
OBOWIĄZEK ZAWIADOMIENIA SPÓŁDZIELNI O ROZWODZIE
W przypadku orzeczenia rozwodu, bądź unieważnienia małżeństwa na mocy art. 13 Ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (pełny tekst ustawy pod linkiem http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20010040027), małżonkowie zawiadamiają spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Do momentu zawiadomienia spółdzielni o tym, komu przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, małżonkowie, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód lub unieważnione, odpowiadają solidarnie za opłaty związane z utrzymaniem mieszkania (zasadniczo czynszu). Tym samym nie warto zwlekać z takim zawiadomieniem, szczególnie dotyczy to małżonka, który opuścił już wspólne dotychczas mieszkanie.
PODZIAŁ MAJĄTKU
Po orzeczeniu rozwodu, separacji, jak również rozdzielności majątkowej każdy z małżonków ma prawo domagać się podziału majątku wspólnego (dawniej dorobkowego), w którego skład wchodzą m.in. nieruchomości, samochody, wyposażenie mieszkania, oszczędności itp. Jeżeli małżonkowie posiadali lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej to do podziału jest odpowiednio zwaloryzowana kwota wkładu lokatorskiego. Jeżeli przedmiotem podziału jest własnościowe prawo do lokalu lub odrębna jego własność to do podziału pozostaje wartość tego lokalu – co ważne – według wartości z dnia dokonania podziału, a nie z daty rozwodu.
ROLICZENIE NAKŁADÓW
Przy podziale majątku należy się rozliczyć z nakładów na majątek wspólny dokonanych z majątków odrębnych (np. z pieniędzy jednego z małżonków, które miał przed ślubem lub dostał je w formie darowizny lub spadku). Należy także rozliczyć nakłady jakie dokonali małżonkowie wspólnie na mieszkanie, które jest własnością tylko jednego z nich.
JAK PODZIELIĆ MAJĄTEK WSPÓLNY
Samego podziału majątku wspólnego (dorobkowego) można dokonać polubownie, po ustaleniu wspólnego stanowiska obu stron, czy to w formie jednej lub kilku umów zawieranych między zainteresowanymi, wtedy mówimy o podziale częściowym lub całości majątku. Podział w sądzie obejmuje co do zasady cały majątek.
Aby poznać swoje prawa i obowiązki, zorientować się jak najkorzystniej i kiedy dokonać podziału warto skorzystać z porady adwokata, który zwróci uwagę jakie przepisy mają zastosowanie w danej sytuacji. Zwracam tez uwagę na problemy z podziałem zobowiązań, w szczególności kredytów hipotecznych, do czego doszło na skutek zmiany linii orzeczniczej Sądu Najwyższego.
Reprezentuję klientów w toku negocjacji, dobrowolnego ustalania warunków rozwodu, separacji, podziału majątku, zniesienia współwłasności, jak również w postępowaniach przed sądami.
Z mojej praktyki wynika, że najlepszym rozwiązaniem są negocjacje zainteresowanych stron i zawarcie porozumienia o podziale majątku w formie umowy, która w zależności od sytuacji może być zawarta w formie zwykłej pisemnej (tak jak kupno-sprzedaż samochodu), czasami wymaga sporządzenia jej, przynajmniej w części w formie aktu notarialnego. Wówczas także pomagam w czynnościach notarialnych. Podział w formie dobrowolnej umowy można załatwić w kilkanaście dni. Sprawy sądowe, w przypadku sporu stron trwają kilka lat.
Ostatnia, ważna uwaga, nie można skutecznie dokonać podziału majątku, jeżeli wcześniej sąd nie orzekł rozwodu, separacji, unieważnienia małżeństwa lub też w małżeństwie nie istnieje ustrój rozdzielności majątkowej wprowadzony w formie umowy majątkowej małżeńskiej lub orzeczenia sądu. Jeżeli dokonali Państwo takich ustaleń i podziału, to są one z mocy prawa nieważne, o czym stanowi treść artykułu 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.” (pełna treść Kodeksu pod linkiem: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19640090059 )
